Leningenportefeuille opgenomen gelden
In juni 2018 is een lening van € 225 mln. aangetrokken met een looptijd van één jaar en vijf maanden tegen minus 0,31% Door het aantrekken van deze lening voldoet de gemeente weer tot ver in 2019 aan de kasgeldlimiet. Deze nieuwe lening maakt onderdeel uit van de stand ultimo 2018 en is verwerkt in de gemeentelijke liquiditeitsprognose.

Onderstaande tabel geeft een overzicht van het totale langlopend geleende bedrag, onderverdeeld in geleende bedragen voor eigen voorzieningen en geleende bedragen door verstrekt aan derden. De geleende bedragen en door verstrekt aan derden zijn met name voor Grondexploitatie Maatschappij Vroondaal C.V. en de St. Jacobusstichting (zie tabel verstrekte leningen aan derden per instelling).

* In deze tabel zijn de bestaande langlopende leningen opgenomen. In afwachting van de verkoop van Eneco heeft de gemeente geen 20-jarige leningen afgesloten. In 2019 zal worden bekeken of er nog aanvullende maatregelen genomen moeten worden voor de lange financieringsbehoefte.  

1b Gecontracteerde langlopende leningenportefeuille uitgezette gelden

Op 1 januari 2019 heeft de gemeente € 162,7 mln. uitgeleend tegen gemiddeld 3,97%. Ultimo 2019 zal dit gedaald zijn tot € 138,4 mln. tegen gemiddeld 3,91%. In 2019 wordt € 24,3 mln. ontvangen uit reguliere aflossingen tegen gemiddeld 4,40%.

Conform de Richtlijn leningverstrekking en garantieverlening is de gemeente zeer terughoudend bij het verstrekken van leningen en garanties aan derden. Optreden als bankier is immers geen primaire taak van de gemeente. De gemeente treedt alleen op als “lender of last resort”, dat wil zeggen dat er alleen leningen aan derden worden verstrekt als er geen alternatieven meer zijn. Een derde moet daarbij kunnen aantonen dat zelfstandig, dat wil zeggen zonder tussenkomst van de gemeente, geen financiering kan worden verkregen. Bovendien moet er een maatschappelijk belang bij de lening zijn.
Onderstaande tabel geeft het totaaloverzicht van de verstrekte leningen aan derden per instelling.

Afloop van hoofdsommen
Ultimo 2018 heeft de gemeente € 162,7 mln. langlopend uitgeleend tegen gemiddeld 3,97%, ultimo 2019 € 138,4 mln. tegen gemiddeld 3,91%, ultimo 2020 € 135,9 mln. tegen 3,87%, ultimo 2021 € 133,3 mln. tegen 3,86% en ultimo 2022 € 99,3 mln. tegen 3,80%.

Jaarlijks wordt op basis van risico inschatting van iedere individuele lening de voorziening voor langlopende leningen bepaald. Deze wordt onder meer berekend op basis van de BASEL II-norm. Indien er 100% zekerheden zijn gesteld wordt geen voorziening gevormd. Zo nodig worden op basis van risico inschatting afwijkende percentages toegepast. De voorziening langlopende leningen bedraagt in 2019 € 9,3 mln. en wordt voldoende geacht om eventuele risico’s in de portefeuille op te vangen.

1c Gegarandeerde geldleningen

De afgelopen decennia heeft de gemeente aan diverse maatschappelijke sectoren borgstellingen verleend voor investeringen in hun materiële activa. Het gaat om maatschappelijk relevante investeringen met een publiek belang. De gemeente Den Haag loopt risico wegens het afgeven van garanties voor leningen die banken aan derden hebben verstrekt. De onderstaande tabel geeft een overzicht van de door de gemeente afgegeven gegarandeerde geldleningen.

* Toelichting Waarborgsfonds Sociale Woningbouw  (WSW): Het gaat hierbij om de garantstellingen aan rechtspersonen. Met raadsvoorstel 411/2000 Financiering woningbouw door toegelaten instellingen heeft de raad ingestemd met een doorlopende achtervang overeenkomst met de Stichting Waarborgfonds Sociale Woningbouw voor alle in de gemeente werkzame of in de toekomst werkzame toegelaten instellingen tot het moment van wederopzegging. Het Waarborgfonds stelt zich onder voorwaarde (kredietwaardigheid instellingen) borg voor de nakomingverplichtingen van leningen van de toegelaten instellingen ( woningcorporaties). Hierdoor kunnen de corporaties goedkoper lenen. Indien het risicovermogen van het Waarborgfonds lager wordt dan het garantieniveau, zoals omschreven in de afgesloten overeenkomst, zal na eerdergenoemde borgstellingsreserve en obligo de gemeente, samen met de staat, renteloze leningen aan het Waarborgfonds verstrekken, om liquiditeitstekorten bij het Waarborgfonds te voorkomen. Indien er aanspraak van het WSW op basis van de genoemde achtervang wordt gedaan, zal dit alleen gebeuren indien het WSW onvoldoende eigen vermogen heeft, of doordat Centraal Fonds voor de Volkshuisvesting voor sanering zorgt bij onvoldoende kredietwaardigheid van een corporatie en de achtervangovereenkomsten met het Rijk en de Gemeenten (50-50%) anderzijds, zal zijn. Het verlies dat achtervangers kunnen lijden, is beperkt tot de rentederving over leningen die ze bij een calamiteit renteloos aan het WSW moet verstrekken.
Voorziening  
Van de totaal uitstaande garanties is voor € 1,0 mln. extra zekerheid verkregen door het recht van 1^e hypotheek (verpleeg- en zorginstellingen). Voor de overige uitstaande garanties is geen zekerheid verkregen, waardoor het risico in geval de gemeente wordt aangesproken hoger is. Bij de berekening van de voorziening is hiermee rekening gehouden. De voorziening gegarandeerde geldleningen is voor 2019 berekend conform de systematiek die geldt bij de voorziening leningenportefeuille. Voor garanties die betrekking hebben op sport en zorg bestaan waarborgfondsen. Deze garanties zijn meegenomen in de voorziening voor € 0,1 mln. In beginsel zullen dergelijke garanties ondergebracht moeten worden bij het desbetreffende waarborgfonds. Is dat het geval, dan zal dit bedrag in de voorziening weer vrij kunnen vallen. De totale voorziening in 2019 komt uit op € 0,1 mln.

1d Geplande Lange financieringspositie 2018 (langer dan één jaar)

De financieringspositie ultimo 2019 is als volgt opgebouwd:

De lange financieringsbehoefte is sinds enkele jaren aan het toenemen. Voor de reguliere investeringen en aflossingen op de langlopende leningen in 2019 is reeds een langlopende lening aangetrokken met een uitgestelde storting (zogeheten forwards) van € 115 mln. met storting in oktober 2019. Hierna resteert er nog een financieringsbehoefte van € 660 mln. De invulling hiervan is afhankelijk van de verwachte verkoop Eneco.