Op grond van artikel 213a van de Gemeentewet doet het college periodiek onderzoek naar de doelmatigheid (efficiëntie) en doeltreffendheid (effectiviteit) van het gevoerde bestuur op het gebied van beleid en bedrijfsvoering. Dit artikel verplicht de gemeente periodiek onderzoek te doen naar de doelmatigheid en doeltreffendheid van het gevoerde beleid. De kaders hiervoor zijn vastgelegd in de gemeentelijke Verordening doelmatigheids- en doeltreffendheidsonderzoek (RIS 156034) en het bijbehorende uitvoeringsbesluit (RIS 158147).

In het kader van het onderzoeksprogramma 2017-2018 (RIS 296288) zijn de volgende doelmatigheids- en doeltreffendheidsonderzoeken gepland:

Lopend onderzoek

Financiële gevolgen Omgevingswet
Per 1 januari 2021 treedt de Omgevingswet in werking. Deze wet verenigt ruimtelijke ordening, water, infrastructuur en natuur, erfgoed en milieu in één wet. Hiermee wordt, nog meer dan met de Wabo gestuurd op: één loket, één aanvraag, één vergunningsprocedure, één besluit en één bezwaar- en beroepsgang. De rol van de gemeente wordt hierdoor nog meer een regisserende taak met externe partijen als de Omgevingsdienst Haaglanden, Veiligheidsregio Haaglanden, de waterschappen en de Inspectie, leefomgeving en transport. Hoewel de invoering nog ver weg is, zullen de gevolgen van deze wet groot zijn voor de gemeente. Het is dan ook van groot belang om een goede inschatting te maken wat er op de gemeente afkomt en ons hier op voor te bereiden. Daarom is er een begin gemaakt met een onderzoek  naar de financiële gevolgen van de Omgevingswet. De diensten zijn op dit moment bezig met het inhoudelijke deel van de invoering. Het onderzoek moet duidelijk maken waar de kosten en baten voor de gemeente Den Haag liggen en hoe hoog deze kosten en baten zijn.

Geplande onderzoeken

Relatiebeheer met aanbieders Wmo
Vanaf 1 januari 2015 is de gemeente meer dan voorheen verantwoordelijk voor de ondersteuning van thuiswonende Hagenaars met een hulpvraag. Het gaat bijvoorbeeld om ouderen, mensen met een lichamelijke of geestelijke beperking en chronisch zieken. Ook zorgt de gemeente voortaan voor opvang en beschermd wonen voor personen met psychische problematiek die niet langer zelfstandig thuis kunnen blijven wonen. De gemeente levert niet al deze Wmo-voorzieningen zelf, maar heeft hierover afspraken gemaakt met aanbieders van diensten en producten. Deze afspraken gaan onder meer over de kwaliteit van de zorg. De vraag is nu hoe we met de zorgpartners onze doelen kunnen bereiken. Daarover gaat dit onderzoek.

a.   Meerjarenplannen onderhoud
Ondanks dat er jaarlijks voor meerdere terreinen meerjarenplannen onderhoud worden opgesteld, blijkt er regelmatig extra budget noodzakelijk om activiteiten te financieren. De aard van de problematiek verschilt per domein. Zo ligt er een andere oorsprong van het tekort bij het onderhoud en vervanging van de installaties in bijvoorbeeld de schouwburg wat onder de Centrale Vastgoedorganisatie Den Haag valt, dan bij het structurele tekort bij het onderhoudsplan voor straten, wegen en pleinen. Het lijkt goed om de wijze waarop de meerjarenplannen onderhoud worden opgesteld na te lopen op mogelijkheden voor verbeteringen. Bij het opstellen van het onderzoeksvoorstel worden eerst de meerjarenplannen onderhoud binnen de gemeentelijke organisatie geïnventariseerd. Vervolgens wordt bepaald welke invulling van het onderzoek de meeste toegevoegde waarde heeft. Daarbij komt in elk geval de doelmatigheid en doeltreffendheid van de systematiek van deze plannen aan de orde. Daarbij kunnen aspecten als de te hanteren (uniforme) uitgangspunten, wijze van onderbouwing, looptijd en rol van de Raad betrokken worden. Ook de rekeningencommissie heeft belangstelling geuit voor dit onderwerp.

b.   Kwaliteit van de ramingen
In 2016 heeft de vorige wethouder Financiën toegezegd de begroting sinds 2012 op een aantal onderwerpen door te lichten op de kwaliteit van de ramingen. De basis voor de selectie van onderwerpen is de lijst begrotingsproducten met een relatief grote omvang aan meerjarige terugkerende onderbestedingen op de lasten én begrotingsproducten met een relatief grote onderbesteding op de lasten in 2015 uit het Doelmatigheidsonderzoek Onderbesteding gemeente Den Haag uit 2016. De volgende onderwerpen zijn geselecteerd:
•   Onderwijs, met name onderwijshuisvesting.
•   Verkeer en milieu, met name verkeer. Dit onderzoek is in april 2018 afgerond (RIS 299613).

c.   Vervolgonderzoek afvalstoffenheffing  
In 2010 is onderzoek uitgevoerd naar de afvalstoffenheffing. Hierin is de egalisatievoorziening onderzocht en naar de efficiency en effectiviteit gekeken van de gelden die worden opgehaald met de afvalstoffenheffing. Belangrijke conclusies waren dat de egalisatievoorziening hoog was door incidentele baten en het sinds 2008 toevoegen van het winstaandeel van de gemeente in het resultaat van de Haagse Milieu Service (HMS). Ook was er budget geraamd voor de plaatsing van 1.500 ondergrondse restafvalcontainers (ORACS). Het doel van het vervolgonderzoek is om de hoogte van de egalisatievoorziening en de meerjarenraming te evalueren. Daarnaast gaan we na hoe het tarief van afvalstoffenheffing zich in de afgelopen jaren heeft ontwikkeld en of aanvullende maatregelen nodig of gewenst zijn.

Programma doelmatigheids- en doeltreffendheidsonderzoek 2019-2020
Het programma voor 2019-2020 wordt volgens planning eind 2018/begin 2019 aangeboden aan de raad. Het nieuwe college gaat aanvullende ideeën over relevante onderwerpen voor doelmatigheidsonderzoek en nog openstaande onderwerpen uit het programma 2017-2018 bezien op actualiteit en hierin verwerken.