De stad verandert snel: er wordt veel gebouwd, ver- en herbouwd en de infrastructuur wordt aangepast. Ook wijzigen de sociale voorzieningen, zoeken statushouders huisvesting en biedt digitalisering steeds meer mogelijkheden. Privacy wordt een steeds groter goed en veiligheid krijgt een steeds prominentere plaats. Steeds meer mensen met steeds meer verschillende belangen gebruiken dezelfde ruimte en voorzieningen. De gemeente heeft daarin een spilfunctie. Gemeentelijke besluiten moeten daarom snel, goed, transparant en duurzaam zijn. Dat stelt ook hoge eisen aan de kwaliteit van de juridische functie van de gemeente. De volgende onderwerpen krijgen in 2019 extra aandacht:

Privacy
Op 25 mei 2018 is de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) in werking getreden waarmee een einde is gekomen aan de versnipperde privacywetgeving. Gemeenten worden verplicht privacy assessments uit te voeren om vooraf de risico’s van gegevensverwerking in kaart te brengen en vervolgens maatregelen te nemen om eventuele risico’s te verkleinen. De Functionaris Gegevensbescherming coördineert proactief het concernbrede privacybeleid en functioneert als interne toezichthouder. In 2018 zijn in dit kader een aantal goede resultaten behaald die in 2019 hun vervolg krijgen. De functionaris gaat zich voor de verwerking van gevoelige persoonsgegevens op grote schaal met de dienstdoende AVG-coördinatoren/privacy officers richten op de inrichting van en advisering over uitgebreide risico-inventarisaties (DPIA’s/Data Protection Impact Assessments).

Ook wordt aandacht gegeven aan de vragen die burgers hebben met betrekking tot hun rechten als betrokkene, zoals de overdracht van gegevens naar een andere organisatie, het verwijderen van gegevens en het recht op rectificatie. Tevens krijgen de verwerkersovereenkomsten met derde partijen grote aandacht. De gemeentelijke werkprocessen worden ingericht op vergroting van de bewustwording van de medewerkers over het onderwerp privacy. De AVG bevat nieuwe elementen over privacyregels die in 2019 verder ingebed moeten worden in aanbestedingen en contracten.

Europees recht
Anders dan ons nationale wettelijk stelsel is veel van het Europese aanbestedingsrecht jurisprudentierecht. In uitspraken van het Hof van Justitie worden regelmatig de aanbestedingsregels geconcretiseerd. Een recent voorbeeld hiervan is een uitspraak van het Hof van Justitie in de zaak Tirrkonen waarin een open house aanmeldingssysteem als niet aanbestedingsplichtig wordt aangemerkt. Het open house model is vergelijkbaar met een Zeeuws model aanbesteding waarin alleen minimumeisen staan en waarbij met elke inschrijver die voldoet een contract wordt gesloten. Bepaald is dat de Europese aanbestedingsrichtlijn hierop niet van toepassing is maar wel de algemene aanbestedingsbeginselen zoals transparantie en proportionaliteit. Dit is onder andere van invloed binnen het sociaal domein doordat versoepelingen kunnen worden doorgevoerd.

Vanzelfsprekend worden de ontwikkelingen over de impact van de Brexit op handelsafspraken en het Europese aanbestedingsrecht ook in 2019 gevolgd. Een aantal categorieën aanbestedingen zoals verzekeringen is erg afhankelijk van bedrijven uit de Verenigd Koninkrijk.

Verder wordt ingezet op het door het Rijk gestarte initiatief voor circulair en klimaatneutraal inkopen. Het initiatief fungeert als best practice voor het delen van kennis en ervaring en geeft onder meer tips voor bijvoorbeeld een goede verankering van duurzaamheid in aanbestedingsdocumenten.

Den Haag nationaal en internationaal
Den Haag profileert zich steeds verder op internationale ontwikkelingen en thema’s. Dit is nodig omdat de concurrentie tussen wereldsteden steeds meer toeneemt en de promotie en lobby steeds professioneler worden. Den Haag richt zich daarbij met name op vrede, recht en veiligheid (The Hague Security Delta) en de organisatie van evenementen en internationale conferenties. Voor een succesvol wervingsbeleid met betrekking tot de vestiging van internationale bedrijven, organisaties en evenementen maakt de gemeente onder meer gebruik van de kennis en het netwerk van 2 juridische bestuursadviseurs en lobbyisten.

Den Haag als slagvaardige organisatie
In september 2018 is de bundeling van de juridische functie gerealiseerd. Organisatorisch is het merendeel van de juridische adviseurs, de procesvertegenwoordigers en lijnjuristen ondergebracht in één organisatieonderdeel. De juristen voor het primaire proces blijven bij de betreffende diensten. In 2019 gaan we verder met het optimaliseren van deze nieuwe organisatie, waarbij samenwerking wordt gezocht met de diensten via zogenoemde business partners. Daarna wordt besloten of de bezwaarschriftenbehandeling die nu nog deels gedecentraliseerd plaatsvindt, eveneens volledig wordt gecentraliseerd.

Juridische kwaliteitszorg
Juridische kwaliteit is een onderwerp dat alle diensten aangaat. De duurzaamheid van de gemeentelijke besluitvorming staat of valt met die kwaliteit. Daarom wordt in 2019 fors ingezet op verdere verbetering van de juridische kwaliteit op de volgende onderwerpen:

•   Interne organisatie: wervingsbeleid, strategisch inzetten eigen capaciteit en expertise, verhoging deskundigheid en vaardigheden door intern opleidings- en bijscholingsprogramma;
•   Externe betrekkingen door participatie of uitwisseling met G4 en andere gemeenten, lobby Rijk en VNG;  
•   Randvoorwaarden: mandaat, privacy, implementatie nieuwe wetgeving, openbaarheid, kwaliteit eigen regelgeving).
•   Besluitvormingsprocessen: handhaving, subsidie, openbaarheid, omgevingsrecht en 3D centralisatie, participatie aan de voorkant van het proces;
•   Nazorg: klachten en procesvertegenwoordiging.
•   Kaderstelling, audits, advisering, monitoring.