Vanaf 2023 is er structureel € 2,1 mln beschikbaar.

Budgettair Kader 2018
Het vertrekpunt voor de programmabegroting 2019-2022 is het budgettaire kader 2018. Dit kader is op 17 april 2018 ter kennisneming aan de gemeenteraad aangeboden (RIS288541).  Het budgettaire kader is gebaseerd op de autonome ontwikkelingen. Het gaat hierbij om de ontwikkelingen die zich onafhankelijk van het te voeren beleid voordoen op het gemeentefonds, belastingen, dividenden, rente, loon- en prijsontwikkeling alsmede de herijking van het weerstandsvermogen. Daarnaast is in het budgettaire kader het tekort op de bijstandsverlening oplopend van € 32 mln. in 2019 tot € 36 mln. in 2022 van een oplossing voorzien, waarbij rekening is gehouden met het beroep dat de gemeente kan doen op de vangnetregeling voor gemeenten met een excessief tekort op de bijstandsverlening. Ook is het structurele tekort door de afschaffing van de precario op ondergrondse kabels en leidingen van € 16,3 mln. meegenomen in het budgettaire kader. Het meerjarige kader kwam hiermee uit op incidenteel € 43 mln. Structureel was sprake van een klein tekort van circa € 2,3 mln. in 2022. Bij de coalitievorming is dit kader geactualiseerd.

Coalitieakkoord 2018-2022
In het coalitieakkoord “Den Haag, Stad van Kansen en Ambities” (RIS299794) zijn maatregelen genomen om het bovengenoemde budgettaire kader te vergroten. Deze maatregelen bestaan uit een mix van baten verhogende maatregelen en ombuigingen op terreinen waar het mogelijk is om met gerichte maatregelen met minder budget toe te kunnen. In de onderstaande tabel zijn de maatregelen opgesomd. Bij de inhoudelijke programma’s worden de maatregelen waar nodig toegelicht.

De optelsom van het budgettaire kader en de maatregelen uit het coalitieakkoord is vervolgens gebruikt om de intensiveringen uit het coalitieakkoord te dekken. In de onderstaande tabel ziet u op welke programma’s de komende jaren een intensivering plaatsvindt. Deze intensiveringen zijn bij de desbetreffende programma’s toegelicht.

De potentiele opbrengst van de voorgenomen verkoop van Eneco, zoals opgenomen in het coalitieakkoord, maakt nog geen onderdeel uit van deze begroting. Pas nadat voldoende zekerheid is over de daadwerkelijke verkoopopbrengst en wanneer deze gerealiseerd wordt, wordt deze baat aan de begroting toegevoegd. Het wegvallen van het dividend Eneco van € 8 mln. per jaar is met ingang van 2020 wel structureel in de begroting verwerkt. Voor de besteding van de opbrengst gelden de volgende afspraken:

• 30% ten behoeve van een (grotendeels) revolverend energietransitiefonds;
• 50%ten behoeve van het verbeteren van duurzame mobiliteit (openbaar vervoer en fiets);
• 20% ten behoeve van gebiedsontwikkeling voor extra kwaliteit (zoals meer groen, hoogwaardige kwaliteit openbare ruimte en betaalbare woningbouw).

Overige mutaties
In deze voorliggende programmabegroting zijn, zoals gebruikelijk, de begrotingsposten geactualiseerd. Gemeentebreed zijn deze mutaties neutraal. Binnen deze mutaties bevinden zich enkele noemenswaardige majeure herfaseringen tussen jaarschijven (incidenteel). Deze zijn in onderstaande tabel weergeven.      

Realistisch ramen

Voor een goed inzicht in de begroting is een realistische inschatting van de te verwachten baten en lasten noodzakelijk, of wel het is nodig om realistisch te ramen. Voorafgaand aan deze begroting zijn in het bijzonder de grote batenposten van de gemeente, gemeentefonds, belasting, rente enzovoorts, tegen het licht gehouden. Dit heeft geleid tot een opwaartse bijstelling, waarbij rekening is gehouden met relevante ontwikkelingen als de groei van de stad en groei van het aantal toeristen. Mede op basis van de uitkomsten van de jaarrekening 2017 is ook kritisch gekeken naar de lasten kant van de gemeente. Zo zijn de verwachte lasten van de bijstandsverlening volledig in de begroting verwerkt. Eveneens zijn de tegenvallers op het strategisch huisvestingsplan in de begroting verwerkt. De gemeentelijke begroting heeft een omvang van circa € 2,5 miljard. Dit bedrag wordt uitgegeven aan een groot aantal verschillende activiteiten, met elk hun eigen dynamiek. Het is onvermijdelijk dat zich in de begrotingsuitvoering ontwikkelingen voordoen die bijsturing noodzakelijk maken. Deze bijsturing maakt ook onderdeel uit van realistisch ramen. Het is dan echter wel zaak dat de gemeenteraad toereikend wordt geïnformeerd over welke ontwikkelingen er zijn geweest en wat daar de gevolgen daarvan zijn. Met ingang van 2019 wordt de raad middels een 4 en 8-maandsrapportage over de voortgang geïnformeerd. Ook bij het opstellen van deze begroting bleek dat sommige projecten later worden uitgevoerd. Voor de gemeente blijft het project belangrijk. In dat geval dient de uitvoering het project en de bijbehorende financiële middelen opnieuw begroot te worden. Dit wordt herfaseren genoemd. Om de herfasering van de financiële middelen mogelijk te maken, wordt gebruik gemaakt van een heraseringsreserve. Deze reserve biedt de gemeenteraad inzicht in welke projecten later worden uitgevoerd en wat daar de financiële gevolgen van zijn.

Overige effecten
Na 2022 is door de afspraken in het coalitieakkoord in de meerjarenbegroting structureel € 2,1 mln. beschikbaar. Hiervan wordt vanaf 2023 een structureel bedrag van € 1 mln. gereserveerd voor de hogere kosten voor beheer en onderhoud voor investeringen die kwaliteit toevoegen aan de openbare ruimte. Dit bedrag is beschikbaar voor investeringen in het kader van het nieuwe coalitieakkoord alsook voor lopende investeringen waarvoor tot op heden onvoldoende onderhoudsbudget beschikbaar is gesteld. De nieuwe afspraak is dat, volgend aan de systematiek van het REIS, het beschikbaar stellen van extra investeringsmiddelen verplicht samengaat met de afweging tot het beschikbaar stellen van extra beheer- en onderhoudslasten.

In het coalitieakkoord is afgesproken de afschrijftermijn van activa met een maatschappelijk nut te verlengen, waardoor deze beter aansluit op de daadwerkelijke gebruiksduur van de activa. Hiervoor moet de Verordening financieel beheer en beleid worden aangepast. Nog in 2018 zal hiertoe een voorstel aan de gemeenteraad worden gedaan.