Wat gaan we daarvoor doen en wat gaat het kosten 2019?

De begroting van dit programma bestaat voor het grootste deel uit subsidies. In 2019 voert de gemeente het cultuurbeleid uit volgens het Meerjarenbeleidsplan Kunst en Cultuur 2017-2020. In 2019 wordt de basis gelegd voor het Meerjarenbeleidsplan Kunst en Cultuur 2021-2024. Iedere vier jaar wordt een beleidskader cultuur opgesteld en vastgesteld door de gemeenteraad. Hiermee wordt het cultuurbeleid op hoofdlijnen bepaald. Dit kader vormt de leidraad op basis waarvan culturele instellingen hun beleidsplannen in kunnen dienen. Dit leidt uiteindelijk tot een onafhankelijk integraal advies over de ingediende plannen van de instellingen. De instellingen die onderdeel uit maken van het Meerjarenbeleidsplan Kunst en Cultuur krijgen vier jaar lang jaarlijks een subsidie toegekend. Zij geven in de praktijk inhoudelijk vorm aan het gemeentelijk beleid.

Onderwijs- en Cultuurcentrum(OCC)
In 2019 wordt verder gebouwd aan het Onderwijs- en Cultuurcentrum aan het Spuiplein. In het Onderwijs- en Cultuurcentrum komen het Dans- en Muziekcentrum Den Haag, het Residentie Orkest, het Nederlands Dans Theater en het Koninklijk Conservatorium. Zij vormen in deze unieke combinatie het bruisende culturele hart van Den Haag. In 2018 is door de raad extra budget beschikbaar gesteld (RIS 300068) waarmee  de kwaliteit van het Onderwijs- en Cultuurcentrum verder verbeterd wordt. De oplevering van het Onderwijs- en Cultuurcentrum is begin 2021 gepland en de ingebruikname medio 2021. De exploitatie van het Onderwijs- en Cultuurcentrum door DMC is vastgelegd in het Voorlopig Bedrijfsplan Onderwijs- en Cultuurcentrum  2021. Zoals met de gemeenteraad is afgesproken wordt dat bedrijfsplan herijkt op basis van het Technisch Ontwerp, zodra dit gereed is. De effecten van de ontwerpverbeteringen zullen in de herijking van het bedrijfsplan worden meegenomen. Inmiddels is er een gemeenschappelijke visie van de vier instellingen voor het OCC en werken zij goed samen in de vervolgstappen. Het sponsortraject wordt opgestart door het (na een Europese aanbesteding) contracteren van een daartoe gespecialiseerd bureau.

Dans- en Muziekcentrum Den Haag
In het tijdelijk vervangende Zuiderstrandtheater vinden in 2019 meer dan 200 voorstellingen en concerten plaats, waaronder een dansvoorstelling met op het toneel de ‘strandbeesten’ van Theo Jansen, de wereldpremière van een Japans-Nederlandse opera, een community-project naar aanleiding van 100 jaar vrouwenkiesrecht en een dansprogramma in het kader van 60 jaar Nederlands Dans Theater.

Nederlands Dans Theater
2019 markeert het begin van jubileumseizoen 2019/2020 waarin het Nederlands Dans Theater haar 60-jarige historie in Den Haag viert. Dit gebeurt met een groots jubileumprogramma in het Zuiderstrandtheater. In 2019 presenteert het danstheater een groot aantal nieuwe projecten en voorstellingen en worden nieuwe choreografieën gecreëerd, in samenwerking met Korzo en het Koninklijk Conservatorium in het kader van talentontwikkeling.

Residentie Orkest
Het Residentie Orkest eert Louis Andriessen die in 2019 zijn 80ste verjaardag viert. In een speciaal programma zijn o.a. 'Vermeer Pictures' en 'Miroir de peine' van zijn vader Hendrik Andriessen te horen. Studenten compositie van het Koninklijk Conservatorium gaan weer de wijken van Den Haag in om samen een 'One minute' symfonie te componeren voor elk vrijdagconcert in het Zuiderstrandtheater. Tevens gaat chef-dirigent Nicholas Collon met zijn orkest in Den Haag Mahlers grootse 5de symfonie tot uitvoering brengen en is het orkest weer te gast bij de Zaterdag Matinee. 

Zuiderparktheater
Het Zuiderparktheater ontvangt subsidie van de gemeente Den Haag. Deze middelen worden ingezet voor diverse activiteiten. De ambitie van het Zuiderparktheater is om meer eigen, grote evenementen te organiseren. Het theater zet de concerten die samen met het Paard worden georganiseerd door en de samenwerking met Diligentia en het Residentieorkest wordt geïntensiveerd. Rondom de dodenherdenking op 4 mei vindt een samenwerking plaats met het Nationale Theater. Ook wordt er rond kerst 2019 weer een eigen, originele kerstproductie geprogrammeerd Peter Pan.

Cultuurparticipatie
De gemeente vindt actieve cultuurparticipatie van belang voor de zelfontplooiing van individuele bewoners, maar hecht er ook sterk aan cultuur via verenigingen en lossere verbanden een positieve rol te laten spelen in de sociale structuur van de stad. Hier wordt in 2019 actief op ingezet. De amateurkunstbeoefening is ook van groot belang voor de professionele kunstensector, voor een groter en breder publieksbereik en – in het geval van jongere amateurkunstenaars – als reservoir van potentieel talent.

CultuurSchakel is dé organisatie in Den Haag die deelname aan kunst en cultuur stimuleert. In 2019 staan kwaliteit en diversiteit centraal. CultuurSchakel blijft het veld van amateurkunstverenigingen zichtbaar maken en ondersteunen. Daarbij is er extra aandacht voor bevolkingsgroepen met een migratieachtergrond. Ook het delen van kennis, scholing, netwerk- en themabijeenkomsten en adviestrajecten wordt voortgezet.

Publieksbereik
Volgens het nieuwe coalitieakkoord worden in 2019 en 2020 de amendementsgelden Lakerveld voortgezet. Dit betekent dat de 3 betreffende cultuurankers (Theater De Vaillant, Theater Dakota en De Nieuwe Regentes) over extra budget beschikken. Door de in totaal 8 cultuurankers (elk stadsdeel heeft een cultuuranker) wordt kunst en cultuur op een laagdrempelige manier in het eigen stadsdeel - dus dichtbij huis - mogelijk gemaakt. Dit is van cruciaal belang voor het bereiken van een breed publiek. In 2019 ontwikkelen zij zich verder als culturele ontmoetings- en broedplaatsen in de stadsdelen door de inzet op cultuureducatie, vraaggerichte pluriforme programmering en community-arts-projecten. Zo ontwikkelt het Laaktheater in 2019 een vervolg op het succesvolle community arts-project 100% Molenwijk. Met bewoners wordt een nieuw project opgezet in de vorm van een parade en feestelijke dag rondom de opening in 2019 van het vernieuwde Cromvlietpark in stadsdeel Laak.

Cultuuronderwijs
Ook in 2019 gaat de gemeente cultuureducatie in Den Haag versterken. Dit gebeurt op basis van de nota Cultuureducatie 2017. In Den Haag staat de vraag vanuit de scholen centraal. Naast de inzet in het primair onderwijs wordt het voortgezet onderwijs in 2019 actief betrokken bij cultuureducatie. In 2019 worden de eerste resultaten bekendgemaakt van de pilots die zijn gericht op een hogere deelname van kinderen aan buitenschoolse cultuureducatie. Deze pilots sluiten aan bij de ambitie van de gemeente om ieder kind en iedere jongere in Den Haag in staat te stellen om op een laagdrempelige kwalitatief hoogwaardige manier kennis te maken met kunst en cultuur en zijn of haar talenten op creatief gebied te ontwikkelen, zowel onder schooltijd als daarbuiten.

Popbeleid
In 2017 is de popnota Ruimte voor Pop (RIS 298122) gepresenteerd. Daarin staan de beleidsambities voor popmuziek in Den Haag, voortvloeiend uit de beleidsdoelen van het meerjarenbeleidsplan. De nota benadrukt het belang van versterking van een levendig en dynamisch popklimaat voor het makersklimaat, talentontwikkeling en cultuurparticipatie. Pop is van betekenis voor het imago en de economie van Den Haag (RIS 297399). Vanuit het meerjarenbeleidsplan wordt jaarlijks ruim € 3,5 mln. besteed aan de Haagse popsector. Aanvullend hierop wordt in de nieuwe nota nog eens € 0,3 mln. aan extra middelen voor de Haagse popsector beschikbaar gesteld. De middelen worden ingezet om de fysieke infrastructuur te stimuleren (een veelzijdig aanbod van podia, festivals en oefenfaciliteiten), de digitale infrastructuur te continueren door stichting BROUHAHA (3voor12 Den Haag) en het General Urban Arts Platform te ondersteunen. Ook ligt de focus op een hechtere samenwerking tussen de popsector, cultuurankers en CultuurSchakel. Tenslotte is in het coalitieakkoord    “Stad van kansen en ambities” voor 2019 een bedrag van € 0,5 mln in de begroting opgenomen onder de titel “Popmuseum Rockart naar Den Haag halen”. Dit bedrag wordt ingezet om een vervolg te geven aan stappen die in de voorgaande jaren zijn gezet.

Incidentele subsidies
Naast de structurele subsidies kent het cultuurbeleid 3 projectgerichte subsidieregelingen voor specifieke doelen, te weten de regeling Culturele Projecten, regeling Broedplaatsen en regeling Cultureel Ondernemerschap. Inhoudelijk zijn er geen verschillen tussen de uitvoering van de regelingen in 2019 ten opzichte van 2018.

De stimuleringsregeling Cultureel Ondernemerschap versterkt het cultureel ondernemerschap van Haagse cultuurinstellingen en zet naast ondersteuning in op een grotere onafhankelijkheid van gemeentelijke subsidies.

Met de Broedplaatsensubsidie stimuleert de gemeente in vier aanvraagrondes per jaar incidentele culturele publieksactiviteiten. Het gaat om activiteiten die een aanvulling zijn op het bestaande aanbod en die worden georganiseerd door broedplaatsen en kunstenaarsinitiatieven. Deze aanvragen worden beoordeeld door een onafhankelijke commissie van deskundigen.

In 2019 kunnen in twee rondes aanvragen worden ingediend voor de subsidieregeling Culturele projecten. De regeling is bedoeld voor professionele, kunstzinnige activiteiten die incidenteel plaatsvinden. Ook deze aanvragen worden beoordeeld door een onafhankelijke commissie van deskundigen.

Den Haag heeft een rijk aanbod aan musea met lokale, nationale en internationale uitstraling: van het Loosduins museum en Muzee tot museum Bredius, Escher in het Paleis, het Haags Historisch Museum, Museon en het Gemeentemuseum met Fotomuseum en GEM. Het beheer en de ontsluiting van de muziekcollecties van het Nederlands Muziek Instituut vinden plaats binnen het Haags Gemeentearchief.
Begin 2019 tonen het Fotomuseum en het Gemeentemuseum een dubbeltentoonstelling van het vrije werk en de inspiratiebronnen van fotograaf Erwin Olaf. In het najaar presenteert het Gemeentemuseum de eerste tentoonstelling in Nederland van de tuinen van de Franse impressionist Claude Monet, met een aantal werken die nooit eerder in ons land te zien zijn geweest.
In maart is alweer de tweede editie van de Museumnacht Kids met bijzondere tentoonstellingen en films, spannende speurtochten en workshops voor kinderen tussen 4 en 12 jaar.
 
Museumkwartier
In maart 2018 werd de gemeente eigenaar van het gebouw van de voormalige Amerikaanse Ambassade aan het Lange Voorhout. Het college wil het Museumkwartier verder ontwikkelen. Het is de ambitie om met name de internationale en culturele waarden van het museumkwartier te versterken. Een versterkt museumkwartier draagt bij aan de aantrekkingskracht van de stad, het vestigingsklimaat, meer toerisme en  daarmee de economische kracht van Den Haag.  De gemeente is voornemens het  gebouw in 2019 te  verkopen, zodat een nieuwe eigenaar hieraan een bijdrage kan leveren.

Het Haags Gemeentearchief (HGA) is een culturele instelling waar miljoenen documenten worden verzameld, beheerd, ontsloten en gepresenteerd. Burgers en onderzoekers kunnen hier de geschiedenis van de stad en zijn inwoners reconstrueren.  Als bijzondere opdracht beheert het HGA ook de historische archieven en collecties van gemeente Leidschendam-Voorburg en de muziekarchieven en –collecties van het Nederlands Muziek Instituut.  

In de Meerjarenvisie 2017-2020 wordt uiteengezet op welke manieren invulling wordt gegeven aan de taken en missie van het HGA.  Belangrijk speerpunt hierbij is het versneld digitaliseren van belangrijke en veel geraadpleegde bestanden. Dit om het behoud voor de toekomst te verzekeren en het publiek eenvoudig en op afstand toegang te kunnen geven tot de informatie. Hiertoe wordt een plan gemaakt en vanaf 2019 daar zal, binnen de kaders van de financiële mogelijkheden, concreet invulling aan worden gegeven.   
Andere speerpunten zijn de ontwikkeling van een e-depot, het aanspreken van nieuwe gebruikersgroepen, , en het realiseren – samen met de erfgoedpartners in de stad – van een aansprekend laagdrempelig programma aan tentoonstellingen, lezingen en andere activiteiten waarmee de geschiedenis van Den Haag voor haar burgers gaat leven. Het eerste betekent een intensivering van een reguliere taak (het – digital - duurzaam beheren van archieven die blijvend bewaard moeten worden) en vergt incidentele en structurele middelen. Het laatste wordt binnen de bestaande financiële kaders verzorgd, maar waar mogelijk worden hiervoor wel externe fondsen op het gebied van (Haags) erfgoed benaderd voor additionele financiering.  

Bibliotheek Den Haag geeft uitvoering aan de vijf functies zoals beschreven in de Wet stelsel openbare bibliotheken. Zij doet dit door het uitdragen en bijhouden van de collectie, het aanbieden van cursussen, het organiseren van activiteiten en het aangaan van samenwerkingen met partners in de verschillende vestigingen verspreid door de stad.

De bibliotheken in stadsdelen Loosduinen en Leidschenveen-Ypenburg fungeren ook in 2019 als Cultuuranker en ontvangen hiervoor subsidie vanuit het  Meerjarenbeleidsplan Kunst en Cultuur 2017 – 2020.

In het coalitieakkoord zijn middelen beschikbaar gesteld voor de realisatie van een volwaardige bibliotheek in Bouwlust in 2019. Voor 2019 betreft het incidenteel € 0,5 mln. voor met name de aanschaf van een startcollectie en vanaf 2020 structureel € 0,5 mln. voor de jaarlijkse exploitatiekosten. Daarnaast in 2019 een investeringsbedrag geraamd van € 1,0 mln. voor de inrichtingskosten. Momenteel wordt onderzocht welke locatie hiervoor het meest geschikt is. De ingebruikname staat gepland voor 2020.

Bibliotheek Den Haag heeft in elk stadsdeel een vestiging met een Historisch Informatiepunt (HIP).   Ook in 2019 worden hier activiteiten georganiseerd en bezoekers betrokken bij de geschiedenis van de stad verzorgd door onder meer  historische verenigingen, onder regie van het Haags Gemeentearchief.

De inhuizing van de collectie van de muziekbibliotheek van het Koninklijk Conservatorium in de Centrale Bibliotheek staat gepland voor 2021.      

Het beheren van de archeologische vindplaatsen in de bodem is een wettelijke taak. Archeologisch onderzoek maakt daarmee onderdeel uit van het ruimtelijk ordeningsproces. Via de omgevingsvergunning kunnen aan bodemingrepen archeologische voorwaarden worden gesteld. In 2019 vinden voorbereidingen plaats voor de omgevingsvisie en implementatie van de omgevingswet. Daarnaast wordt het erfgoedbeleid in 2020 geactualiseerd.

De gemeente verwacht in 2019 circa 25 vooronderzoeken te doen die mogelijk leiden tot 5 opgravingen. In 2019 worden de voorbereidingen getroffen voor onderzoek bij de renovatie van het Binnenhof. Daarnaast worden de resultaten van diverse opgravingen - zoals bij de Rotterdamse Baan, Rhijenhof en Steynhof – uitgewerkt. Daarover verschijnen publicaties.

Educatie
Den Haag vindt het belangrijk dat de kennis over het verleden wordt ‘teruggegeven’ aan bewoners en bezoekers van de stad. Dat gebeurt via lessen op scholen, lezingen, exposities, publicaties en open dag(en) bij opgravingen en in de Tempel. Daarnaast is er een virtueel museum ontwikkeld voor de Rotterdamse Baan en wordt er gebruik gemaakt van moderne digitale technieken. Met de bibliotheken en erfgoedpartners zoals het Haags Gemeente Archief, Monumentenzorg, het Haags Historisch Museum, het Museon en Muzee worden activiteiten in de 9 historische informatiepunten in de Haagse bibliotheken georganiseerd. Wij doen natuurlijk mee met Haagse en landelijke evenementen zoals de Dag van de Haagse Geschiedenis, de Open Monumentendag, de Nationale Archeologiedagen, het Designkwartier en het Zeeheldenfestival. Het budget voor projecten en educatie bedraagt in 2019 € 0,3 mln.

Het cultuurwaardenonderzoek Jonge bouwkunst/65+ (tijdvak 1965-1990) wordt in 2019 afgerond. De resultaten komen een jaar later in de vorm van een architectuurgids in de VOM-reeks. In de VOM-reeks verschijnt een publicatie over het nooit gebouwd Den Haag. Er wordt gewerkt aan een allesomvattende publicatie over het Haagse monumentale kerkenbestand. Deze verschijnt in 2020.

De Open Monumentendag, Dag van de Haagse Geschiedenis en de – zij het in een andere vorm gegoten – Haagse Monumentenprijs worden voortgezet. In het kader van het Cultuurmenu worden ook de vernieuwde lessen voor het primaire en het voortgezet onderwijs gecontinueerd.

In alle historische informatiepunten (HIP) wordt samen met de gemeentelijke erfgoedpartners een aantrekkelijk programma aangeboden. Onderdelen daarvan zijn exposities over de resultaten van het cultuurwaardenonderzoek Jonge bouwkunst/65+, op maat gesneden voor de betreffende wijken, zodat men alvast met dit erfgoed kennis kan maken. Immers, bekend maakt bemind.

Het planmatig onderhoud van circa 25 kerken (Rijks- of gemeentelijke monumenten) wordt met een gemeentelijke subsidie gestimuleerd. Er is ook subsidie voor particuliere initiatieven op het terrein van de ontsluiting, consolidatie en restauratie van restanten van de Atlantikwall en de jaarlijkse bunkerdag.