Wat gaan we daarvoor doen en wat gaat het kosten 2019?
1.Re-integratie & participatievoorzieningen.

Cluster 1.a.  Werkgelegenheidsprojecten, re-integratie en participatievoorzieningen

500+ Aanpak
Het coalitieakkoord bevat de ambitie om vanaf 2019-2022 jaarlijks 500 mensen meer aan het werk te krijgen. Ingezet wordt op een duurzame uitstroom bovenop de huidige jaarlijkse doelstelling vanuit het Werkgevers Servicepunt, zodat het totale aantal mensen in de bijstand daalt en meer mensen aan het werk zijn. Hierbij investeren we in de mensen die al langer in de bijstand zitten, door gerichte opleidingen (met behulp van een opleidingleenfonds) en het aanpakken van schuldenproblematiek.

De tabel laat zien dat wij vanaf 2019 inzetten op extra uitstroom van 500 boven de 4.000 die met het huidige beleid gerealiseerd wordt. Met de uitstroom van 4.000 vanuit het Werkgevers Servicepunt, en daardoor uitstroom uit de bijstand van 2.600, was al voorzien dat het aantal bijstandsuitkeringen in Den Haag de landelijke trend volgt. Met de 500 bovenop de landelijke trend lopen we in op het tekort op de bijstand. Voor deze extra uitstroom van 2.000 in 4 jaar heeft het college € 18 mln. beschikbaar gesteld. Bovendien zal door economische groei naar verwachting de instroom van mensen in de bijstand blijven afnemen. Van de uitstroom ten gevolge van re-integratie projecten komt daardoor de totale uitstroom vanuit het Werkgevers Servicepunt op 4.500 waarvan 3.100 per jaar uit de bijstand naar werk gaan.

De 500+ aanpak wordt momenteel nader uitgewerkt. Hierbij zullen verschillende onderdelen te onderscheiden zijn: het leren kennen van het bestand, het ontwikkelen en begeleiden van de kandidaten, hulp bij (eventuele) schulden, het matchen van kandidaten op de juiste baan en uiteraard zullen we met werkgevers afspraken moeten maken over geschikte banen en de begeleiding. De investering voor deze aanpak moet ertoe leiden dat er aan het einde van deze collegeperiode geen vangnet-aanvraag meer nodig is en dat daarbij vanaf 2022 een kostenreductie van € 5,8 mln. wordt gerealiseerd. Het beschikbare budget van € 18 mln. wordt in de verschillende jaren conform plan van aanpak ingezet. Vooralsnog is voor 2019 € 5 mln. opgenomen in begroting.

Integrale aanpak kwetsbare jongeren
In de drie Servicepunten Arbeid wordt vanuit integrale teams wijkgericht gewerkt aan het begeleiden van kwetsbare mensen, met name jongeren, met een grote afstand tot de arbeidsmarkt, naar werk of school. Deze jongeren hebben vaak meerdere problemen: schulden, een beperkt netwerk en geen startkwalificatie. Doordat de teams vanuit verschillende disciplines opgezet zijn (werk, onderwijs, participatie, schuldhulpverlening), kunnen we hen passende begeleiding bieden richting werk of school. Deze aanpak was door het vorige college met tijdelijke middelen gefinancierd. Met het coalitieakkoord wordt vanaf 2019 hiervoor € 1 mln. structureel beschikbaar gesteld.

Banenafspraak
De gemeente Den Haag wil zoveel mogelijk mensen met een arbeidsbeperking aan het werk helpen. Dat doet de gemeente onder meer door het begeleiden van jongeren die afkomstig zijn uit het praktijkonderwijs en voortgezet speciaal onderwijs, in samenwerking met deze scholen. Het gaat om banen bij zowel het bedrijfsleven als de overheid. De gemeente helpt werkgevers deze werkplekken vorm te geven zodat ze goed matchen met de doelgroep. We begeleiden de kandidaten hierbij en ook nog als ze bij werkgevers daadwerkelijk aan de slag zijn.

Voor de overheid is een quotum bepaald op basis van de wet. Het exacte quotumpercentage wordt jaarlijks door het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid vastgesteld. Als overheidswerkgever werkt de gemeente Den Haag zelf ook stevig aan deze banenafspraak. We doen dit door zowel structurele als tijdelijk gesubsidieerde banen te realiseren bij gemeentelijke diensten. Voorbeeld van structurele banen zijn de 260 plekken bij het veeg- en straatbedrijf. Bij de tijdelijke banen gaat het om de STiP-banen voor drie jaar. Als blijkt dat een STiP-baan binnen twee jaar niet gecontinueerd kan worden, dan zorgt het Werkgeversservicepunt ervoor dat de medewerker op een andere STiP-baan komt.

Social return
Social return wordt ook in 2019 toegepast op aanbestedingen vanaf de Europese aanbestedingsgrens van
€ 0,2 mln. De opdrachtnemer vult dan 5% van de aanneemsom sociaal in. De invulling van social return gebeurt allereerst door werkzoekenden aan een baan of een opleidings- of stageplek te helpen. Daarnaast wordt verkend of deze verplichting kan worden vervuld door samen te werken met een sociale ondernemer, door orders te plaatsen bij het gemeentelijk werkbedrijf of, in laatste instantie, door maatschappelijke activiteiten met sociale impact te ontplooien. Om te garanderen dat social return positief bijdraagt aan de arbeidsparticipatie is afgesproken dat social return nooit mag leiden tot verdringing van reguliere arbeidsplaatsen bij het betrokken bedrijf. Om voor (potentiële) opdrachtnemers eenduidigheid te creëren, wordt regionaal door de gemeenten hetzelfde social return-beleid gevoerd. Het Werkgeversservicepunt adviseert opdrachtnemers over de wijze waarop social return ingevuld kan worden. Social return zal ook toegepast worden op gemeentelijke subsidietrajecten. In 2019 gaan wij de mogelijkheden verkennen om nog meer resultaat te behalen uit de invulling van social return. Wij zien namelijk extra mogelijkheden op het gebied van inkoopbeleid en op het gebied van handhaving.

Sociaal ondernemerschap
Tijdens de coalitieperiode 2018 - 2022 wordt sociaal ondernemers ruim baan gegeven zich verder te ontwikkelen. Sociaal ondernemers zijn belangrijk voor het creëren van werkgelegenheid voor mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Met het actieprogramma Sociaal ondernemerschap stimuleert Den Haag (een goede kwaliteit van) sociaal ondernemerschap in de gemeente. Dit gebeurt door de dienstverlening van de gemeente en van andere faciliterende organisaties in Den Haag beter toegankelijk te maken door middel van één startpunt voor sociaal ondernemers: Social Hub Den Haag. Tevens worden succesvolle sociaal ondernemers uit andere steden aangetrokken middels het acquisitie- en versnellingsprogramma Social Impact Lab. Ook creëren we meer markt voor sociaal ondernemers door het stimuleren van sociaal inkopen bij de gemeente en bij andere organisaties, mede in het kader van het social return-beleid.

Werkontwikkeltrajecten
Jongeren met meerdere problemen staan nog te vaak aan de kant. Vaak is er sprake van gedrags- en motivatieproblemen, in combinatie met schulden en een moeilijke thuissituatie. Bovendien hebben deze jongeren veelal geen startkwalificatie. Daarom is in januari 2017 het kader voor de werkontwikkeltrajecten voor jongeren vastgesteld (RIS 296108). De aanpak is enerzijds gericht op het ontwikkelen van nieuwe initiatieven bij werkgevers en anderzijds op het aanpassen van bestaande trajecten naar werkontwikkeltrajecten. Een werkontwikkeltraject moet voldoen aan de volgende criteria:
1.   er moet uitzicht zijn op betaald werk (vacature);
2.   er is aandacht voor persoonlijke ontwikkeling, op basis van de eisen van de vacature;
3.   er is sprake van methodische begeleiding op basis van een ontwikkelplan en monitoring;
4.   er is aandacht voor belemmeringen en multiproblematiek;
5.   deelnemers ontvangen na afloop een certificaat of diploma.

Dit beleid zal in 2019 worden voortgezet.

Energietransitie
Duurzaamheid is een van de kernthema’s in het coalitieakkoord. Uitgegaan wordt van de realisatie van ruim 25.000 huizen met duurzame energie in de komende periode wat extra werkgelegenheid oplevert. Voor de energietransitie wordt een ‘Programmaplan werkgelegenheid uit de energietransitie 2018-2022’ opgesteld. De hoofddoelstelling van het programmaplan betreft een betere aansluiting van vraag en aanbod op de arbeidsmarkt van de energietransitie. Het is de bedoeling om kandidaten vanuit de bijstand te werven en te begeleiden voor werkgelegenheid op het gebied van de energietransitie. Zij zullen indien nodig worden opgeleid of omgeschoold.

Samenwerking in de regio
De gemeente wil zoveel mogelijk Haagse burgers al dan niet met een arbeidsbeperking bemiddelen naar werk. Daarom heeft de gemeente Den Haag, mede voortvloeiend vanuit de wettelijke verplichtingen, ook in regionaal verband afspraken gemaakt met vertegenwoordigers van werkgevers, werknemers, regiogemeenten en het UWV. Een van de middelen is de regionale toolbox. Deze box bevat een set van op elkaar afgestemde instrumenten voor werkgevers, zoals de inzet van jobcoaches, werkplekaanpassingen en de no risk polis bij ziekte van de arbeidsbeperkte werknemer.

In de arbeidsmarktregio Haaglanden is tevens sprake van een gecoördineerde en sectorale benadering: gemeenten en UWV slaan de handen ineen om zo efficiënt en effectief mogelijk kandidaten bij werkgevers te plaatsen. Den Haag zet daarbij Hallo Werk als pilot in, een dienstverleningsconcept waarmee werkgevers zelf toegang krijgen en kunnen zoeken naar geschikte medewerkers.
Voor een aantal groepen wordt specifieke regionale samenwerking gezocht: een sluitende aanpak voor jongeren afkomstig van het praktijkonderwijs en voortgezet speciaal onderwijs, een passende methode van begeleiding voor mensen met psychische beperkingen en activiteiten om ouderen en nieuwkomers te ondersteunen bij het vinden van werk. Deze acties zijn erop gericht om mensen zelfredzaam te maken en daarmee uitkeringsonafhankelijk. Waar nodig ondersteunt de gemeente daarbij.

Gemeentelijk werkbedrijf
Met de komst van de Participatiewet is een verandering ingezet naar een inclusieve arbeidsmarkt. De Wet sociale werkvoorzieningen kent geen nieuwe instroom meer en een groot deel van de arbeidsbeperkte doelgroep valt nu onder de banenafspraak. Niet de gemeente, maar reguliere werkgevers zijn in grote mate verantwoordelijk voor het bieden van banen aan deze doelgroep. Ook vanuit financieel oogpunt is deze verandering voelbaar. Het Participatiebudget voor de financiering van de sociale werkvoorziening daalt jaarlijks en de financiering van de banenafspraak is soberder. Hierdoor staat de gemeente voor twee grote opgaven: enerzijds het geleidelijk en zorgvuldig transformeren van werkgelegenheid die de voormalige wet bood, naar werkgelegenheid via nieuwe Participatiewet-banen. En anderzijds: het invullen van de nieuwe rol- en taakvervulling vanuit de nieuwe Participatiewet. Daartoe is het noodzakelijk dat in de gemeentelijke organisatie de krachten gebundeld worden. De twee bestaande organisaties die een kerntaak op dit terrein hebben -de Haeghe Groep en het Werkgeversservicepunt- worden momenteel geïntegreerd tot één gemeentelijk werkbedrijf. Er is een tijdelijke werkorganisatie opgezet, welke functioneert tot en met 31-12-2019. Daarna zal deze bundeling compleet zijn. Het werkbedrijf heeft als doel kwetsbare doelgroepen te begeleiden naar de arbeidsmarkt. Meer informatie staat vermeld in Ris 297233 en Ris 299800.

Investeren in mensen
De gemeente Den Haag stimuleert actieve betrokkenheid van bewoners en vindt het belangrijk dat iedereen een bijdrage levert aan onze samenleving. De gemeente legt het accent op het begeleiden van Hagenaars naar een betaalde baan. Aan inwoners voor wie betaald werk (nog) geen optie is, wordt gevraagd om op een andere manier een bijdrage te leveren aan de samenleving. De gemeente doet hierbij onder andere een beroep op PEP Den Haag en de Haagse welzijnsorganisaties. Zij helpen deze mensen bij het vinden van een zinvolle activiteit en dagbesteding. Deze trajecten richten zich zoveel mogelijk op het stabiel krijgen van de leefsituatie, van waaruit ontwikkeling naar werk of school alsnog mogelijk is. Wanneer een bijstandsgerechtigde niet bereid is om zich op de één of andere manier in te zetten voor de Haagse samenleving, maar dat wel zou kunnen, dan wordt de persoon verplicht een tegenprestatie te doen. Het gaat om aanvullende werkzaamheden, bijvoorbeeld bij een buurtbeheerbedrijf.

‘Den Haag zijn we met z’n allen’
Den Haag heeft in 2017 gekozen voor een eigen intensieve aanpak van inburgering van nieuwkomers. Het programma richt zich op 1.000 gemotiveerde en reeds in Den Haag gevestigde kandidaten die het niet zelfstandig lukt om te integreren in de Haagse samenleving. Deze aanpak loopt door tot medio 2019 en hiervoor is bij de start € 7,2 mln. begroot. Het betreft een aanpak waarin maatschappij oriëntatie en activering naar werk en participatie integraal worden benaderd en waarbij tegelijkertijd de taalvaardigheid wordt versterkt. De Haagse Aanpak statushouders, specifiek voor nieuwkomers met een vluchtelingenstatus en het programma Inburgering worden geïntegreerd. Hierbij  wordt ook de door het Ministerie van SZW aangekondigde wetswijziging in 2020 al zo veel mogelijk meegenomen.

Cluster 1.b Sociale werkvoorziening

Wsw-werknemers
Nieuwe arbeidsbeperkte werkzoekenden komen sinds de komst van de Participatiewet niet meer in aanmerking voor werkplekken vanuit de Wet sociale werkvoorziening (Wsw). Sinds 2015 komen zij in aanmerking voor voorzieningen vanuit de Participatiewet, zoals de banenafspraak, beschut werk of Wajong. Reeds werkende Wsw-werknemers behouden hun rechten, maar de groep wordt als gevolg van natuurlijke uitstroom jaarlijks kleiner. Op 1 mei 2018 zijn er in Den Haag 1.661 fte aan Wsw-medewerkers werkzaam. Over 2019 wordt een uitstroom van circa 80 fte Wsw-medewerkers verwacht.
Het deel van het participatiebudget voor de financiering van de sociale werkvoorziening daalt jaarlijks vanwege een efficiencykorting en de verwachte uitstroom volgens het Rijk. De daadwerkelijke uitstroom kan daarvan afwijken, het verschil is voor rekening van de gemeente.

Beschut werk
Beschut werk is werk voor mensen met een lichamelijke, verstandelijke of psychische beperking die aangepaste omstandigheden of begeleiding nodig hebben die niet van de reguliere werkgever verwacht mag worden. Vanuit het coalitieakkoord 2014-2018 is ingezet op een totaal van 200 werknemers beschut werk (realisatie eind 2018) bij de gemeente. De wettelijke taakstelling voor beschut werk betreft 166 werkplekken eind 2019. De gemeente Den Haag voldoet met deze koers dus aan deze taakstelling van het Rijk. Iedereen die recht heeft op beschut werk moet aan de slag kunnen, hetzij bij de gemeente zelf of andere werkgevers.

Momenteel worden de twee bestaande organisaties die een kerntaak hebben op dit terrein, de Haeghe Groep en het Werkgeversservicepunt geïntegreerd tot één gemeentelijk werkbedrijf. Dit is toegelicht bij het onderdeel Re-integratie & participatievoorzieningen. Met het coalitieakkoord wordt geld vrijgemaakt om de structurele tekorten op de sociale werkvoorziening te dekken. In 2019 wordt € 3,3 mln. hiervoor beschikbaar gesteld. Hiervan is € 2,3 mln. om het verschil op te vangen tussen de rijksbijdrage en de kosten voor de sociale werkvoorziening. € 1 mln. dekt de frictie die ontstaat door een lagere omzet, omdat minder mensen bij de sociale werkvoorziening werken.

2. Inkomen
Cluster 2 Inkomen

Bijstandsverlening en inkomensvoorzieningen

Meerjarige ontwikkelingen bijstand
In de afgelopen jaren is de werkloosheid gedaald. Dit betekent ook een daling van het aantal bijstandsuitkeringen. Landelijk is de verwachting dat het aantal bijstandsuitkeringen minder sterk zal dalen, vanwege bijstandsgerechtigden met een relatief grote afstand tot de arbeidsmarkt, de instroom vanuit de voormalige Wajongdoelgroep en het beroep dat statushouders doen op de bijstand.

In 2017 is het aantal bijstandsuitkeringen in de gemeente Den Haag gedaald met 2,3%, onder andere door de STiP-banen. Het Centraal Bureau voor de Statistiek gaat uit van een landelijke daling van 0,8% in 2017. Het Centraal Planbureau verwacht voor 2018 een landelijke daling van het aantal uitkeringen van circa 1,2% en in 2019 een daling van 2,4%^[2]. Over de jaren 2020 en verder wordt door het Centraal Planbureau een lichte stijging verwacht van 1 tot 2,5%.

Verdeelmodel bijstand
Den Haag heeft sinds 2015 een tekort op het budget voor de bijstandsuitkeringen. Het gaat om de gebundelde uitkeringen vanuit de Participatiewet, IOAW, IOAZ en BBZ voor starters (voorheen BUIG genoemd). Dat komt door een nieuw verdeelmodel voor het bijstandsbudget dat in 2015 door het Rijk is ingevoerd en door een te laag macrobudget. Het aantal bijstandsuitkeringen is in 2015 en 2016 in Den Haag relatief sterk gestegen. Er zijn verschillende maatregelen genomen om deze tekorten te verminderen en het verdeelmodel aan te passen. Ook lopen er juridische procedures tegen het Rijk.

In het najaar van 2018 wordt bekend welke verbeteringen nog worden aangebracht voor het verdeelmodel 2019. De VNG voert ook de discussie met het Rijk om jaarlijks een macrobudget beschikbaar te stellen dat wel voldoende is voor de financiering van alle landelijke bijstandsuitkeringen. In 2017 had 79% van de Nederlandse gemeenten een tekort op de bijstand (bron: Divosa). Het totale bijstandstekort in Nederland was in 2017 circa € 346 mln.

De verwachting is dat Den Haag rekening moet houden met een structureel tekort op de bijstandsmiddelen. Het tekort is beperkt tot een maximaal eigen risico van 10%. Daarboven wordt het tekort gecompenseerd vanuit de vangnetregeling van het Rijk. In de begroting 2019 is daarom vanuit algemene middelen € 32 mln. gedekt. Dit bedrag loopt op tot € 36 mln. vanaf 2021, maar zal daarna door de ambitie om 4 keer 500 mensen extra uit te laten stromen, afnemen naar € 30,2 mln. Vanwege het tekort op de bijstand wordt in 2019 een vangnetaanvraag gedaan over het jaar 2018. De vangnetuitkering 2018 wordt toegevoegd aan de middelen voor 2019.

Fraude en handhaving
Om de uitkering rechtmatig te kunnen verstrekken, moeten uitkeringsgerechtigden zowel voldoen aan de re-integratieverplichtingen als aan de inlichtingenverplichtingen. Hoewel handhaving vooral bekend staat om zijn repressieve aanpak - het opsporen en vaststellen van fraude wordt steeds meer ingezet op preventie. Het is immers zowel voor de burger als voor de gemeente beter om fraude te voorkomen dan om het achteraf vast te stellen en terug te vorderen. In 2019 ligt in het kader van fraudebestrijding het accent op het voorkomen van fraude door bijvoorbeeld klanten bij de aanvraag van een uitkering goed te informeren over hun plichten. Het opsporen en vaststellen van fraude staat onverminderd hoog op de agenda, bijvoorbeeld verzwegen samenwoning of inkomsten door zwart werken. Om tot goede resultaten te komen, werken wij tevens nauw samen met partners als de politie, de Haagse Pandbrigade en het Haags Economisch Interventie Team. De gemeenteraad wordt jaarlijks geïnformeerd over voortgang en de behaalde resultaten.

Kwetsbare burgers
Een bijzondere groep betreft burgers die zichzelf niet kunnen redden en verschillende problemen tegelijkertijd hebben. Ook als er geen bijstand is aangevraagd, kunnen kwetsbare burgers met meerdere problemen door hulpverleners via de meldcode worden aangemeld als financiën het hoofdprobleem is. Hierdoor kan de hulpverlening snel en effectief tot stand komen met als doel: duurzame stabilisering van de leefsituatie en verhoging van de zelfredzaamheid. In de aanpak van deze doelgroep wordt integraal vanuit verschillende disciplines en professionals samengewerkt in de wijkteams.

Dienstverlening
In 2017 heeft de gemeente een veranderbeweging in gang gezet. Van een organisatie waarin vooral regels en processen leidend waren, willen we komen tot een organisatie waar de burger centraal staat. Samen zoeken naar integrale en passende oplossingen is het motto. Daarvoor zijn leidende principes benoemd. We willen dat de burger zich welkom voelt, we zijn oplossingsgericht en betrouwbaar en onze dienstverlening is snel en gemakkelijk.
We zien dat de problemen van onze klanten complex zijn. Zo heeft bij nieuwe instroom in de bijstand 33% problemen met gezondheid, 88% heeft financiële problemen en 40% geen startkwalificatie. Bij een stapeling van problemen komen veel mensen daar niet zelfstandig meer uit en is intensieve begeleiding nodig om een langdurig verblijf in de uitkering te voorkomen.

Vakbekwame medewerkers
De bovenstaande problematiek bij onze klanten en beschreven ambitie vraagt veel van het vakmanschap van de medewerkers. Een aantal teams is inmiddels opgeleid om zich een andere mindset eigen te maken. Zij zijn nu aan de slag met deze verandering: doen wat nodig is en niet alleen procedures volgen. Dat is lang niet altijd makkelijk en vraagt veel doorzettingsvermogen. Het is zaak om ook komende jaren koersvast te blijven. Daarbij weten we ons gesteund door de deelraad Participatie van de cliëntenraad sociaal domein en de gemeentelijke ombudsman.
Naast inzet op het vakmanschap en de mindset binnen de organisatie investeert de gemeente in een snelle en toegankelijkdigitale dienstverlening. Hiermee stellen we klanten zoveel mogelijk in staat zelf, al dan niet met hulp uit het eigen netwerk, problemen op te lossen. De tijd die hierdoor beschikbaar komt kunnen we dan besteden aan individueel maatwerk.

3.Gemeentelijk armoede- en schuldenbeleid

Cluster 3a Gemeentelijk minimabeleid

Armoedebeleid
Alle Hagenaars moeten volwaardig mee kunnen doen in de samenleving en zichzelf kunnen ontplooien. Het armoedebeleid blijft sociaal, met oog voor individuele behoeften van diegenen die in armoede terecht zijn gekomen. Mensen die in een armoedesituatie belanden en hulp vragen bij de gemeente worden snel op de hoogte gebracht van de voorzieningen die voor hen beschikbaar zijn via het wijkteam, bij maatschappelijke organisaties en op scholen.

We gaan door met het aanvalsplan Armoede & schulden’ (RIS 297096) en breiden we uit waar nodig. Dit met als doel om armoede en schulden te verminderen. De Haagse minimavoorzieningen geven mensen de kans om volop mee te doen in de stad. Via de Ooievaarpas hebben Haagse minima recht op korting op bijvoorbeeld het lidmaatschap van een vereniging of een bezoek aan een museum. Daarnaast is er extra aandacht voor specifieke groepen, zoals kinderen, zieken en ouderen.

Gelijke kansen voor kinderen uit minimagezinnen
Vooral armoede onder kinderen hoort in Den Haag niet thuis, alle Haagse kinderen moeten gelijke kansen krijgen. De gemeente biedt in samenwerking met de stichting Leergeld Den Haag kinderen deze kansen. Den Haag heeft daarom een kindpakket met sport en cultuur, de schoolspullenpas, leer- en communicatievoorzieningen en tegoed voor het openbaar vervoer.

Bijzondere bijstand
Op basis van de Participatiewet kunnen Haagse burgers die worden geconfronteerd met onvoorziene, bijzondere kosten een beroep doen op individuele bijzondere bijstand. Met deze vorm van bijstand leveren we naar verwachting 8.500 keer maatwerk. Er wordt gekeken naar de persoonlijke situatie en we stemmen waar nodig af met andere hulp- en dienstverleners. Voor 19.000 burgers met een langdurig laag inkomen is er een individuele inkomenstoeslag.

Collectieve ziektekostenverzekering, Chronisch zieken en ouderen
De gemeente biedt vanuit de Participatiewet een collectieve ziektekostenverzekering voor Hagenaars met een inkomen tot 150% van het sociaal minimum. Er zijn nu in totaal 43.000 betalende Haagse minima verzekerd bij VGZ en Menzis. De groei is mede het gevolg van het feit dat de verzekering nu ook beschikbaar is voor mensen met een inkomen tussen 130 tot 150% van de bijstandsnorm.
Naast een uitgebreide aanvullende dekking is ook het eigen risico meeverzekerd. Hierdoor komen burgers met een laag inkomen niet voor onverwachte zorguitgaven te staan en worden zorgschulden voorkomen. Verder krijgen 16.500 chronisch zieken met een zorgindicatie en een inkomen tot maximaal 150% van het sociaal minimum jaarlijks € 125 vergoeding voor medische meerkosten.
Voor ouderen met een minimuminkomen zijn er ook veel mogelijkheden via de Ooievaarspas, zoals de pedicureregeling, cursussen om de digitale vaardigheden te vergroten en de maaltijdvoorziening.

Bijzondere bijstand hulpverlening: huisvesting
De gemeente verzorgt de noodopvang voor gezinnen Dit wordt uitgevoerd door de stichting Noodopvang Haaglanden. Ongeveer 600 tot 700 gezinnen zullen een beroep doen op deze opvang vanwege een dreigende huisuitzetting of dakloosheid. Daarvan zal de stichting naar verwachting 125 tot 130 gezinnen werkelijk plaatsen in de noodopvang. In de overige situaties blijkt dat huisuitzetting alsnog kan worden voorkomen of is een andere oplossing haalbaar.

Kinderopvang
Den Haag kent een zogenoemde ‘5%-regeling’ die is bedoeld voor de bijstandsgerechtigde ouder die deelneemt aan een traject naar werk en kinderopvang nodig heeft. De ouder ontvangt van de belastingdienst een inkomensafhankelijke kinderopvangtoeslag. De Wet kinderopvang maakt een daarop aanvullende gemeentelijke tegemoetkoming mogelijk die in Den Haag, net als in de andere G4 steden, is vastgesteld op 5% van de totale kinderopvangfactuur. Doel van de 5%-regeling is het zoveel mogelijk verlagen van de drempel tot deelname aan een re-integratietraject.

Daarnaast is er een regeling tegemoetkoming kosten kinderopvang (2018) voor ouders die vanwege ernstige lichamelijke, psychische of sociale problemen tijdelijk niet in staat zijn om voor hun kinderen te zorgen en begeleiding/hulp nodig hebben en een sociaal medische indicatie (SMI) hebben. De lichamelijke, psychische of sociale problemen van de ouders maken werken/re-integreren vaak niet mogelijk. Hierdoor bestaat er geen recht op de tegemoetkoming kinderopvang van de belastingdienst. Door de regeling kunnen ouders alsnog tijdelijk aanspraak maken op een vergoeding van de kinderopvangkosten bij deelname aan een medisch traject.

Cluster 3b Gemeentelijk schuldenbeleid

Preventie bij schulden
Een goede aanpak van schulden begint met een persoonlijke benadering en begrijpelijke communicatie. Daarbij kiest Den Haag voor optimale toegang en maatwerk. Den Haag heeft een divers pakket aan preventieve activiteiten. De gemeente speelt in op persoonlijke omstandigheden, waarbij goed omgaan met geld belangrijk is, ook bij gebeurtenissen als zelfstandig gaan wonen, trouwen en het overlijden van een partner. We geven voorlichting op scholen, in buurthuizen en bij maatschappelijke organisaties. Alle jongeren van 17½ jaar ontvangen van de gemeente een brief met tips voor als zij meerderjarig worden.
Daarnaast kunnen Haagse burgers deelnemen aan groepsworkshops om het huishoudboekje in balans te houden. Tevens is er in een aantal wijken de helpdesk geldzaken, waarmee de toegang laagdrempelig is.

Vroegsignalering is belangrijk zodat wij mensen zo snel mogelijk een aanbod kunnen doen voordat schulden problematisch worden. Hiervoor krijgen wij meldingen over wanbetaling van bijvoorbeeld woningcorporaties en energiebedrijven. Informatie van het CAK gebruiken wij om Hagenaars te benaderen met het aanbod hen uit het bestuursrechtelijk boeteregime (‘de bronheffing’) te halen.

Nazorg voorkomt dat mensen opnieuw in de problemen komen. Met mensen die een schuldregeling succesvol afronden, vindt na een jaar weer contact plaats. Zo krijgen we inzicht in wat werkt wat betreft financiële educatie en budgetcoaching. Ook heeft dit contact een waakvlamfunctie. Als hulp opnieuw nodig blijkt, dan wordt die meteen ingezet.

Curatieve schuldhulpverlening
Mensen die toch problematische schulden krijgen, helpt de gemeente op korte termijn om schuldenzorgenvrij te worden. Jaarlijks vragen 1.850 mensen schuldhulpverlening aan. Daarbij bemiddelen we waar mogelijk tussen de schuldenaar en alle schuldeisers om schuldenvrij te worden. Wij zetten in op het sneller regelen van schulden. Afspraken maken met de meest voorkomende schuldeisers bespoedigt de onderhandelingen. Zo krijgt iemand sneller duidelijkheid. Door middel van budgetondersteuning en trainingen wordt geleerd het huishoudboekje weer op orde te krijgen. Verder wordt er nieuw perspectief geboden aan mensen die hun schulden willen oplossen en hun bijdrage willen leveren aan de maatschappij.

Samenwerking met maatschappelijke partners
Het armoede- en schuldhulpverleningsbeleid is niet alleen een zaak van de gemeente. Samen met onze vele maatschappelijke partners (waaronder CZ, Eneco, Society Impact en woningcorporaties) werken wij aan een schuldenzorgenvrij Den Haag. Wij ontwikkelen nieuwe aanpakken in het Schuldenlab070, onze onderzoeks-, leer- en ontwikkelomgeving. Daarbij houden we landelijke initiatieven goed in de gaten en sluiten hier waar mogelijk bij aan.

Sociale kredietverlening en het Pandhuis
De sociale kredietverlening van de gemeentelijke Kredietbank is een instrument in de preventieve schuldhulp. De gemeente heeft ruim 3.500 leningen in portefeuille. Aan de ene kant herfinancieren we zo meerdere kleinere schulden, anderzijds kijken we naar de hele schuldensituatie in een huishouden en verwijzen we zo nodig door naar curatieve schuldhulp. Voor Hagenaars met een eigen woning is er ondersteuning in de vorm van krediet en advies als de woning onbetaalbaar dreigt te worden. Ook het Haagse Pandhuis speelt een belangrijke rol in het beleid om problematische schulden zo vroeg mogelijk te signaleren.

Advies, Informatie en sociaal juridische diensten
Elk jaar behandelen sociaal raadslieden ruim 16.000 hulpvragen. De vragen van inwoners hebben voornamelijk betrekking op wonen, financiën, werk en sociale zekerheid en zorg.

Verbonden partijen
Er zijn twee partijen binnen programma 7 waarin de gemeente Den Haag een bestuurlijk en financieel belang heeft, te wetenWigo4it en de Stichting Werkbij.

• Het doel van Wigo4it is om met de sociale diensten van de G4 als één partij op te treden bij hergebruik, ontwikkeling en gezamenlijk beheer van ICT-systemen.
• Via de stichting Werkbij worden werknemers gedetacheerd bij bedrijven en instellingen, voornamelijk in de publieke sector. De organisatie bevindt zich in een afbouwfase en heeft ongeveer 25 mensen op de payroll staan (2017). De opheffing van de organisatie staat voor eind 2018 gepland.

^[1]  Het gaat hier om doelstellingen die voortvloeien vanuit de Extra impuls werkgelegenheid (RIS 294630), als onderdeel van het aanvalsplan ‘Den Haag maakt werk’.
[2] CEP maart 2018.